Mam wrażenie, że obecne środowisko zawodowe składa się z niekończących luk kompetencyjnych i nieustannie rozwijających się technologii. Trudno za tym nadążyć, a tradycyjne podejście do szkoleń nie przynosi firmom zamierzonych efektów. Jak uczyć dorosłych? Jak rozwijać pracowników, żeby chętnie angażowali się w ten proces? Odkryj, dlaczego tradycyjne szkolenia nie wystarczą i poznaj efektywne, zgodne z bieżącymi trendami edukacyjnymi metody szkoleniowe, które zwiększają zaangażowanie pracowników.

Dlaczego tradycyjne szkolenia nie wystarczają? Garść statystyk.

Raport „State of Workplace Training Study” firmy Axonify ujawnił ciekawe dane. Niemal jedna trzecia pracowników (31%) nie otrzymała w 2016 roku żadnych formalnych szkoleń. Co więcej, 43% osób, które uczestniczyły w szkoleniach, oceniło je jako nieskuteczne. W Polsce te wyniki wyglądają zgoła inaczej: wg GUS w 2022r. 54% Polaków zdobywało wiedzę i umiejętności. Nie wiemy jak oceniono skuteczność tych działań.

Moje doświadczenie trenerskie i praktyka firm, z którymi współpracuje, pokazują, że jednorazowe szkolenia po prostu nie działają. Tradycyjne sesje w stylu szkolnym mogą być doskonałym narzędziem do przekazywania informacji grupom, ale niekoniecznie skutecznym sposobem na edukację i trwałą zmianę zachowań.

Krzywa zapominania Ebbinghausa – dlaczego jednorazowe szkolenia to strata czasu i pieniędzy?

To, co najbardziej kuleje w przypadku tradycyjnych szkoleń jest szybkość, z jaką pracownicy zapominają przekazane informacje. Słynna „krzywa zapominania” pokazuje, jak dramatycznie spada retencja wiedzy bez powtórzeń i wzmocnień:

– W ciągu jednej godziny ludzie zapominają 50% przedstawionych informacji.
– W ciągu 24 godzin odsetek zapomnianych informacji wzrasta do 70%.
– Po tygodniu pracownicy pamiętają zaledwie 10% materiału ze szkolenia.

Te dane tłumaczą, dlaczego aż 45% pracowników spędza minimum 15 minut tygodniowo na poszukiwaniu informacji, które były już omawiane podczas firmowych spotkań i szkoleń.

Czego tak naprawdę chcą pracownicy?

Dorośli uczą się inaczej niż dzieci. Uczenie przez doświadczenie okazuje się najbardziej efektywne – praktyczne szkolenia, które bezpośrednio odnoszą się do wykonywanej pracy, są lepiej przyswojone, podczas gdy zeszłotygodniowa konferencja jest w dużej mierze zapomniana.

Warto zwrócić uwagę na wyniki badania Axonify:

– 93% pracowników chce szkoleń, które są łatwe do zrozumienia i ukończenia,
– 91% pracowników preferuje spersonalizowane i adekwatne treści szkoleniowe,
– 90% pracowników oczekuje, że szkolenia będą angażujące i przyjemne.

Z praktyki widzę, jak firmy coraz niechętniej patrzą na długie, klasyczne sesje szkoleniowe, niewiele z nich spełnia powyższe kryteria. Coraz więcej rozwiazań zakłada krótsze formy, np. 1-dniowy warsztat, skupiający się na 1, 2 zagadnieniach + follow-up w formie online.

Szkolenia on the job – praktyczna odpowiedź na potrzeby rynku

W handlu szkolenia on the job zyskują na popularności jako odpowiedź na wyzwania związane z tradycyjnymi metodami szkoleniowymi. Ten model zakłada, że najskuteczniejsza nauka zachodzi poprzez bezpośrednie doświadczenie i praktyczne rozwiązywanie problemów w rzeczywistym środowisku pracy.

Według badania Amazonu Future of Work and Career Development, 61% pracowników zgodziło się, że szkolenie w miejscu pracy jest cenniejsze niż tradycyjne wykształcenie lub stopień naukowy. Łatwo zrozumieć dlaczego — dzięki szkoleniom on the job nowi pracownicy mogą poznać tajniki swoich ról bezpośrednio, bez zbędnej teorii lub rozpraszaczy.

Strukturyzowane szkolenie na stanowisku pracy

Strukturyzowane szkolenie na stanowisku pracy to metoda, w której pracownicy zdobywają praktyczne umiejętności bezpośrednio w miejscu pracy pod okiem doświadczonego mentora. Kluczowym elementem SOJT jest formalny plan szkoleniowy, który definiuje konkretne zadania i umiejętności do opanowania oraz sekwencję nauki, co zapewnia systematyczny przyrost wiedzy.

Plusy:

• Praktyczne podejście do nauki – pracownicy uczą się przez działanie, co zwiększa efektywność szkolenia.
• Szybka adaptacja do rzeczywistego środowiska pracy.
• Możliwość bieżącego korygowania błędów przez doświadczonego mentora.
• Wzmacnia zaangażowanie pracowników i buduje relacje zespołowe.

Minusy:

• Wymaga zaangażowania doświadczonych pracowników jako mentorów, co może obciążać ich codzienną pracę. Potrzebujesz wsparcia? Sprawdź treningi on the job.
• Może prowadzić do niespójności w szkoleniu, jeśli brakuje formalnych wytycznych.
• Nie zawsze pozwala na rozwój umiejętności teoretycznych.

Zastosowanie techniki w praktyce: Nowi sprzedawcy w sieci sklepów odzieżowych przechodzą szkolenie na miejscu, ucząc się obsługi klienta i systemu kasowego pod okiem starszych pracowników.

Blended learning – połączenie tradycyjnych szkoleń z coachingiem

Blended learning skutecznie wypełnia lukę między ogólnymi umiejętnościami zdobytymi podczas szkoleń stacjonarnych a specyficznymi sytuacjami, z którymi pracownicy mierzą się na co dzień. Wprowadzenie strukturyzowanego coachingu pozwala na dostosowanie uniwersalnej wiedzy do realnych wyzwań zawodowych.

Plusy:

• Połączenie teorii i praktyki umożliwia lepsze przyswojenie wiedzy.
• Możliwość dostosowania treści do indywidualnych potrzeb pracowników.
• Interaktywne i angażujące formy nauki.
• Elastyczność – pracownicy mogą uczyć się we własnym tempie.

Minusy:

• Wymaga inwestycji w technologie i trenerów.
• Nie wszyscy pracownicy są otwarci na cyfrowe metody nauki.
• Może być trudniejsze do wdrożenia w przypadku dużej rotacji pracowników.

Praktyczny przykład: Firma z branży finansowej wdrożyła blended learning, aby rozwijać zaawansowane umiejętności analityczne swoich pracowników, łącząc tradycyjne szkolenia z symulacjami i interaktywnymi scenariuszami.

Job shadowing – nauka przez obserwację

Obserwowanie bardziej doświadczonych współpracowników pozwala na praktyczne poznanie najlepszych praktyk i procesów. Ta metoda sprawdza się szczególnie w specjalistycznych rolach technicznych i managerskich. Dodatkowym atutem jest to, że pracownicy mogą szybko przyswoić nie tylko techniczne aspekty pracy, ale też kulturę organizacyjną i sposoby komunikacji w zespole.

Plusy:

• Naturalna forma nauki poprzez obserwację doświadczonych pracowników.
• Ułatwia wdrożenie w kulturę organizacyjną.
• Szybkie przyswajanie praktycznych umiejętności.

Minusy:

• Brak bezpośredniego zaangażowania może ograniczać efektywność nauki.
• Może być stresujące dla obu stron – zarówno obserwującego, jak i obserwowanego.
• Ograniczone do stanowisk, gdzie kluczowa jest obserwacja, a nie praktyka.

Przykład: W szpitalach rezydenci uczą się obsługi urządzeń medycznych i pacjentów pod okiem doświadczonych lekarzy.

Microlearning, czyli wiedza w małych dawkach

Kursy składające się z krótkich, skoncentrowanych modułów doskonale sprawdzają się w szybkim przyswajaniu wiedzy. Microlearning pozwala na skuteczne wkomponowanie nauki w napięty harmonogram pracy. Może obejmować video-tutoriale, quizy czy checklisty, które ułatwiają szybkie utrwalenie wiedzy.

Plusy:

• Krótkie moduły ułatwiają zapamiętywanie kluczowych informacji.
• Łatwość wdrożenia – dostępność na urządzeniach mobilnych i komputerach.
• Możliwość szybkiego aktualizowania treści.
• Elastyczność – pracownicy mogą uczyć się w dowolnym momencie.

Minusy:

• Może nie być wystarczające dla bardziej złożonych tematów.
• Brak interakcji z trenerem może ograniczać zrozumienie materiału.
• Wymaga samodyscypliny pracowników.

W retailu pracownicy korzystają z krótkich modułów szkoleniowych dostępnych na platformie e-learningowej, takich jak 2-minutowe video-tutoriale lub interaktywne quizy, które koncentrują się na kluczowych informacjach. Zobacz propozycję szkoleń dla retailu

Rotacja stanowisk

Rotacja stanowisk umożliwia pracownikom zdobycie szerokiego wachlarza umiejętności oraz lepsze zrozumienie procesów biznesowych w firmie. To metoda, która buduje elastyczność zespołu i przygotowuje go na wyzwania przyszłości, ułatwia również wewnętrzne awanse.

Plusy:

• Wszechstronny rozwój pracowników i lepsze zrozumienie różnych działów.
• Zwiększa elastyczność zespołu i ułatwia zastępowanie pracowników.
• Może zwiększać satysfakcję zawodową i motywację.

Minusy:

• Proces wdrożenia może być czasochłonny.
• Nie każdy pracownik chce zmieniać stanowiska.
• Może prowadzić do braku specjalizacji.

Praktyczny przykład: Boeing oferuje program stażowy Engineering Career Foundation Program (ECFP) – dwuletni program rotacyjny, w ramach którego uczestnicy realizują cztery sześciomiesięczne przydziały w różnych działach, dzięki czemu zdobywają szerokie doświadczenie w różnych obszarach inżynierii.

Mobile learning, czyli uniwersytet w smartfonie

Wykorzystanie urządzeń mobilnych do dostarczania wiedzy w dowolnym miejscu i czasie zwiększa dostępność szkoleń. Mobilne platformy szkoleniowe umożliwiają pracownikom naukę w dowolnym miejscu i czasie. Dzięki smartfonom i tabletom nauka staje się bardziej dostępna i elastyczna.

Plusy:

• Możliwość nauki w dowolnym miejscu i czasie.
• Interaktywność zwiększa zaangażowanie pracowników.
• Łatwa aktualizacja treści.

Minusy:

• Wymaga dostępu do smartfonów lub tabletów.
• Nie wszyscy pracownicy są otwarci na mobilne technologie.
• Może nie być odpowiednie dla bardziej złożonych tematów.

Przykład w retailu: Sieć sklepów obuwniczych udostępnia pracownikom aplikację z kursami o nowych modelach butów, dzięki czemu mogą uczyć się w przerwach w pracy.

Dostępność wiedzy – szkolenia na żądanie

Współcześni pracownicy mają również jasne oczekiwania co do dostępności szkoleń. Według strony HRdive:

– 89% chce móc szkolić się w dowolnym miejscu i czasie, gdy potrzebują wykonać swoją pracę
– 85% chce mieć możliwość wyboru czasu szkolenia, który pasuje do ich harmonogramu
– 80% uważa, że częste i regularne szkolenia są ważniejsze niż formalne szkolenia w miejscu pracy

Wyniki te pokazują, jak istotne jest umożliwienie pracownikom korzystania z odpowiednich możliwości uczenia się w momencie, gdy tej wiedzy potrzebują, oraz projektowanie treści w celu rozwiązywania konkretnych, mierzalnych problemów.

3 filary skutecznych szkoleń pracowniczych

Aby zwiększyć retencję wiedzy i efektywność szkoleń, moim zdaniem, ważne są 3 kwestie:

1. Personalizacja treści szkoleniowych – szkolenia dostosowane do konkretnych potrzeb i poziomu kompetencji pracownika są znacznie skuteczniejsze niż uniwersalne programy.

2. Mikrolearning i dostępność mobilna –  krótkie formy wspierające samodzielne uczenie się są ogromną zaletą dla zabieganych pracowników.

3. Dzielenie się wiedzą i współpraca – warto umożliwiać pracownikom-ekspertom nieformalne łączenie się, przechwytywanie i dzielenie się wiedzą specjalistyczną oraz współpracę, co jest szczególnie ważne w zespołach międzypokoleniowych.

Przyszłość szkoleń pracowniczych

Niezależnie od tego, czy wprowadzasz nowych pracowników, podnosisz kwalifikacje obecnych, ilość energii i zasobów, które wkładasz w szkolenie, powinna zapewnić dobry zwrot z inwestycji.

Mnogość opcji uczenia się jest większa, niż kiedykolwiek wcześniej. Skuteczne szkolenia pracownicze to strategiczny, ciągły proces, który wymaga przemyślanego podejścia i wykorzystania nowoczesnych metod dydaktycznych. Jeśli potrzebujesz wsparcia w zakresie zaprojektowania systemu szkoleniowego, doboru metod i contentu,  skontaktuj się mną.

Dominika Maciejak

Trenerka sprzedaży, obsługi klienta i customer experience, konsultant biznesowy.

Pomagam zwiększyć sprzedaż w sklepach stacjonarnych, internetowych i galeriach handlowych poprzez szkolenia z obsługi klienta, sprzedaży i kompetencji miękkich personelu.